Điền kinh là một môn thể thao có lịch sử lâu đời và bao gồm nhiều nội dung thi đấu khác nhau như chạy, nhảy, ném và đi bộ. Để đảm bảo tính công bằng và chuẩn mực trong thi đấu, luật điền kinh đã được Liên đoàn Điền kinh Quốc tế (World Athletics, trước đây là IAAF) quy định rõ ràng. Trong bài viết này, Sportifiles sẽ cùng tìm hiểu các quy định cơ bản về luật điền kinh trong các nội dung phổ biến nhất.
1. Luật Chạy Ngắn (Sprinting Events)
Luật Chạy Ngắn (Sprinting Events)
Chạy ngắn bao gồm các cự ly 100m, 200m và 400m. Đây là những nội dung đòi hỏi vận động viên phải có tốc độ bùng nổ từ lúc xuất phát đến khi về đích. Một số quy định chính của nội dung chạy ngắn gồm:
Xuất phát: Các vận động viên phải sử dụng khối xuất phát và chỉ được phép xuất phát khi có tín hiệu từ trọng tài. Nếu vận động viên di chuyển trước khi nghe tín hiệu xuất phát (gọi là “xuất phát sớm”), họ sẽ bị cảnh cáo. Sau lần xuất phát sớm thứ hai, vận động viên đó sẽ bị loại.
Làn chạy: Vận động viên phải duy trì trong làn đường của mình suốt quá trình thi đấu. Nếu ra khỏi làn hoặc xâm phạm làn của vận động viên khác, họ sẽ bị loại.
Chạy về đích: Kết quả được xác định bằng phần thân trên của vận động viên chạm vào vạch đích đầu tiên, không phải tay hoặc chân.
2. Luật Chạy Trung và Dài (Middle & Long-Distance Events)
Chạy trung bình (800m, 1500m) và chạy dài (3000m, 5000m, 10000m, marathon) yêu cầu sự kết hợp giữa tốc độ, sức bền và chiến thuật. Một số luật cơ bản gồm:
Xuất phát: Ở các cự ly này, vận động viên không bắt buộc phải sử dụng khối xuất phát. Họ có thể xuất phát trực tiếp từ tư thế đứng.
Làn chạy: Trong các cự ly 800m trở lên, sau một đoạn ngắn xuất phát, các vận động viên được phép rời làn của mình và nhập vào làn chạy chung. Điều này làm tăng tính cạnh tranh khi các vận động viên phải chọn vị trí chạy chiến lược.
Tiếp tế: Trong các cuộc thi marathon hoặc bán marathon, vận động viên có quyền nhận nước hoặc đồ ăn từ các trạm tiếp tế dọc đường.
3. Luật Chạy Tiếp Sức (Relay Races)
Luật Chạy Tiếp Sức (Relay Races)
Chạy tiếp sức bao gồm các cự ly như 4x100m và 4x400m, là những cuộc thi đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên trong đội. Những quy định chính gồm:
Bàn giao gậy tiếp sức: Mỗi đội có 4 vận động viên và mỗi người chạy một đoạn đường trước khi bàn giao gậy cho đồng đội. Gậy phải được trao trong khu vực chuyển giao dài 20m. Nếu bàn giao gậy ngoài khu vực này hoặc làm rơi gậy, đội sẽ bị loại.
Phạm lỗi trong chuyển gậy: Nếu hai vận động viên va chạm hoặc xảy ra sự cố khiến đội không thể tiếp tục, đội có thể bị loại. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, trọng tài có thể quyết định cho đội thi lại nếu sự cố xảy ra không phải lỗi của vận động viên.
4. Luật Nhảy Xa và Nhảy Ba Bước (Long Jump & Triple Jump)
Nhảy xa và nhảy ba bước là những nội dung yêu cầu vận động viên có kỹ năng vượt trội về tốc độ, sức bật và kỹ thuật. Các quy định bao gồm:
Khu vực dậm nhảy: Vận động viên phải dậm nhảy trước vạch cấm (take-off board). Nếu bất kỳ phần nào của bàn chân chạm vào vạch này, cú nhảy sẽ bị coi là phạm lỗi và không được tính.
Đo khoảng cách: Khoảng cách nhảy được tính từ vạch dậm nhảy đến điểm tiếp đất gần nhất do bất kỳ phần nào của cơ thể vận động viên tạo ra.
Số lần nhảy: Trong một cuộc thi, mỗi vận động viên thường có 3 lần nhảy để đạt thành tích tốt nhất. Ở một số cuộc thi, 8 vận động viên xuất sắc nhất sau 3 lần nhảy sẽ được thi thêm 3 lượt để tranh ngôi vô địch.
5. Luật Nhảy Cao và Nhảy Sào (High Jump & Pole Vault)
Luật Nhảy Cao và Nhảy Sào (High Jump & Pole Vault)
Nhảy cao và nhảy sào là những nội dung thi đấu yêu cầu vận động viên phải vượt qua một thanh xà đặt ở độ cao nhất định. Một số quy định quan trọng gồm:
Nhảy cao: Vận động viên phải nhảy qua thanh xà mà không làm rơi thanh. Mỗi vận động viên có ba lần nhảy ở mỗi mức độ cao khác nhau. Nếu không vượt qua mức đó sau ba lần, vận động viên sẽ bị loại.
Nhảy sào: Giống như nhảy cao, nhưng vận động viên sử dụng sào để trợ giúp khi vượt qua thanh xà. Thanh xà không được rung hoặc rơi sau khi vận động viên hoàn tất cú nhảy.
6. Luật Ném Đĩa, Ném Búa và Ném Tạ (Discus, Hammer & Shot Put)
Ném đĩa, ném búa và ném tạ là các nội dung đòi hỏi vận động viên phải có kỹ thuật tốt và sức mạnh vượt trội để ném dụng cụ xa nhất có thể. Một số luật cơ bản gồm:
Vòng ném: Mỗi vận động viên thực hiện cú ném từ bên trong một vòng tròn có đường kính quy định (ví dụ, 2.135m cho ném tạ). Vận động viên không được rời khỏi vòng ném trước khi dụng cụ chạm đất.
Khu vực tiếp đất: Dụng cụ phải rơi trong khu vực quy định (một hình quạt với góc 34.92 độ từ điểm ném). Nếu dụng cụ rơi ngoài khu vực này, cú ném sẽ không được tính.
Số lần ném: Giống như nhảy, mỗi vận động viên thường có 3 lần ném ban đầu. 8 vận động viên tốt nhất sẽ thi thêm 3 lần nữa để xác định người thắng cuộc.
7. Luật Đi Bộ (Race Walking)
Đi bộ là một nội dung khá đặc biệt trong điền kinh, với quy định nghiêm ngặt về kỹ thuật đi. Các quy định chính gồm:
Kỹ thuật đi: Vận động viên phải luôn có ít nhất một chân tiếp xúc với mặt đất. Khi chân trước chạm đất, chân sau phải duỗi thẳng cho đến khi bàn chân trước tiếp đất hoàn toàn.
Phạm lỗi: Nếu trọng tài phát hiện vận động viên nhấc cả hai chân khỏi mặt đất cùng lúc hoặc không duỗi chân thẳng, họ sẽ nhận cảnh cáo. Sau ba lần cảnh cáo từ các trọng tài khác nhau, vận động viên sẽ bị loại khỏi cuộc thi.
Kết Luận
Điền kinh không chỉ là môn thể thao về sức mạnh và kỹ năng, mà còn yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt các quy định để đảm bảo tính công bằng cho tất cả vận động viên. Những luật lệ này đã được xây dựng và điều chỉnh qua nhiều năm để bảo vệ tính cạnh tranh và minh bạch của môn thể thao này. Hiểu rõ luật điền kinh không chỉ giúp vận động viên tránh các lỗi cơ bản mà còn cải thiện thành tích thi đấu.
